اطفاء حریق فرایندی تخصصی و مهم است که به دانش زیادی در زمینه شناخت انواع حریق و آشنایی کامل با انواع مهارکننده‌های آن احتیاج دارد. همه این موارد از جمله اطلاعاتی هستند که در حرفه آتش نشانی بسیار اهمیت دارند زیرا عدم درک صحیح از فرایند اطفای حریق و استفاده از تجهیزات نامناسب نه تنها موجب خاموش کردن آتش نمی‌شود بلکه میتواند به گسترش و شعله‌ور شدن بیشتر آن نیز منتهی شود.
برای اطفای اصولی و درست حریق باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که هریک از عملیات‌های خاموش سازی آتش بر روی کدام یک از انواع حریق اثر گذار اند. مثلا خاموش کننده‌های پودری، گاز کربنیک، مولد کف و هالوژنه هر کدام استفاده‌های خاص خود را دارند. برای استفاده صحیح از این موارد باید ابتدا با انواع حریق و سپس با بایدها و نبایدهای خاموش کردن هرکدام آشنا شویم. در این مقاله قصد داریم تا با انواع حریق و تجهیزات و مهار کننده‌های استاندارد آن‌ها آشنا شویم، پس با ما همراه باشید.
انواع حریق کدام اند؟
دسته بندی حریق در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. برای مثال در کشورهای آمریکا و ژاپن انواع حریق به چهار گروه تقسیم بندی می‌شوند. در صورتی که براساس استاندارهای اروپا و استرالیا عمدتا پنج گروه برای شناسایی آتش به کار گرفته می‌شودند. این دسته بندی‌ها شامل موارد زیر است:
- گروه A : در دسته بندی این گروه آتش سوزی معمولا به دلیل سوختن مواد پلاستیکی و یا مواد جامدی مثل پارچه و الیاف طبیعی اتفاق می‌افتد. برای خاموش کردن این نوع آتش باید از روش‌های اطفاء حریق بر مبنای خنک سازی و کاهش دما استفاده شود.
- حریق گروه B: در دسته گروه B آتش سوزی به دلیل سوختن مایعات مشتعل اتفاق می‌افتد. روش اصولی و استاندارد برای خاموش کردن این نوع آتش سوزی‌ها استفاده از شیوه‌های محدودسازی اکسیژن و به اصطلاح خفه کردن آتش است.
- گروه C: آتش سوزی‌هایی که در اثر سوختن گروه مشخصی از مایعات و گازها اتفاق می‌آفتد در دسته بندی حریق‌های گروه C قرار می‌گیرند. اطفاء این نوع حریق نیز باید همانند گروه B به کمک محدود کردن اکسیژن و مسدود سازی مسیر نشتی انجام بگیرد.
- حریق گروه D: در دسته بندی انواع حریق، منظور از حریق گروه D آتش سوزی به واسطه پتاسیم و فلزات می‌باشد. برای خاموش کردن این نوع آتش از محصولاتی استفاده می‌شود که به طور ویژه و برای اطفاء حریق گروه D طراحی شده‌اند. معمولا همه این محصولات علامت مخصوصی به شکل یک ستاره زرد رنگ روی قسمت توضیحات خود دارند.
- گروه E: این دسته از حریق به واسطه شوک الکتریکی در وسایل الکتریکی به وجود می‌آید. برای اطفاء این حریق بهتر است ابتدا جریان برق را از بین ببرند و پس از آن از آتش سوزی جلوگیری به عمل آید.
چقدر با انواع مهار کننده‌های حریق آشنایی دارید؟
خاموش کننده‌های پودری
خاموش کننده‌های پودری حریق، دسته‌ای از مهارکننده‌های آتش هستند که ترکیبات آن شامل مواد شیمیایی و پودرهای خاصی است که بر روی شعله‌های آتش ریخته می‌شوند. انواع مختلف این پودرها شامل فسفات، سولفات و کربنات می‌باشند. در گذشته برای خاموش کردن همه انواع حریق از خاموش کننده‌های پودری استفاده می‌کردند. استفاده از این مهار کننده بر روی تمام انواع حریق کارایی چندانی ندارد زیرا باید از روش‌ها و قواعد خاصی برای اطفا حریق گروه‌های مختلف استفاده شود.
خاموش کننده مولد کف
خاموش کننده مولد کف به خاطر وزن پایین در اطفا حریق‌هایی که به واسطه مایعات رخ داده‌اند کاربرد مناسبی دارد. این محصول شامل دو نوع خاموش کننده کف شیمیایی و خاموش کننده کف مکانیکی می‌باشد. مخزن هر یک از این محصولات شامل دو بخش مجزا است که یکی از آن‌ها با ابعادی کوچک‌تر درون مخزن بزرگ‌تر قرار دارد. ترکیبات مخزن بزرگ شامل محلول بیکربنات سدیم است و درون مخزن کوچک‌تر نیز سولفات تولید می‌شود که این ترکیبات در اثر باز کردن شیر کپسول و واژگون نمودن آن با هم ترکیب شده و کف شیمیایی مخصوصی را تولید می‌کنند.
خاموش کننده گاز کربنیک
یکی از پرکاربردترین روش‌های مهار آتش استفاده از خاموش کننده گاز کربنیک می‌باشد. این روش بر روی تمام انواع حریق کارایی قابل قبولی دارند. همچنین به دلیل مزایایی مثل غیر سمی بودن و نداشتن بوی آزار دهنده مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. گاز کربنیک به دلیل جرم مولکویی نسبتا بالایی که دارد جایگزین اکسیژن می‌شود و به این ترتیب میتواند فرایند سوختن را متوقف کند.
مهار کننده حریق هالوژنه
عملکرد خاموش کننده گاز هالوژنه تا حد زیادی به گاز کربنیک شباهت دارد. کپسول‌های اطفاء حریق هالوژنه با توجه به اینکه رسانای جریان الکتریکی نیستند به عنوان برترین و مناسب‌ترین کپسول آتش نشانی در صنعت هوانوردی و همچنین در حریق‌های مربوط به جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترکیبات درون این کپسول شامل کلر، ید، بروم و فلئور می‌باشد. البته ترکیب این مواد در کنار یکدیگر خاصیت اشتعال زایی دارد. به همین دلیل با اضافه شدن اتم هالوژن این خاصیت از بین رفته و در خاموش کردن آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد. نحوه عملکرد خاموش کننده هالوژنه به این صورت است که در با جلوگیری از گسترش شعله‌های آتش و با کوچک کردن آن‌ها آتش سوزی را به طور کامل مهار می‌کند.
چگونه می‌توانیم آتش سوزی را مهار کنیم؟
همان طور که در بالا متوجه شدید، اطفاء حریق در حرفه آتش نشانی به شامل تجهیزات زیادی می‌شود و برای اینکه استفاده از هر کدام ابتدا باید به انواع مختلف آتش و ویژگی هریک از خاموش کننده‌های آن آشنایی داشته باشید. لازم به ذکر است که آتش سوزی از جمله حوادث ناگواری است که حتی در صورت اقدام به موقع و مهار سریع آن باز هم خساراتی از خودش به جا می‌گذارد. با توجه به این موضوع اصلی‌ترین توصیه ما به همه افراد این است که پیش از مواجهه با این رویداد تلخ از تجهیزات و مصالح مقاومتی که برای تقویت و مقاوم سازی ساختمان در برابر آتش سوزی ساخته شده اند استفاده کنند.
پوشش ضد حریق از جمله متریال‌هایی است که بر روی سطوح مختلف اجرا می‌شود و از انتقال گرمای ناشی از آتش سوزی به اسکلت اصلی ساختمان جلوگیری می‌کند. شرکت آرمان جاوید ماهان با سال‌ها تجربه در اجرای انواع پوشش‌های ضد حریق معدنی، رنگ و مصالح میتواند مشاور و مجری خوبی برای پروژه‌های شما باشد. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.